Wat u moet weten over de belastingplannen voor box 3 vermogen

Vlak voor het einde van het jaar 2021 kwam er een beslissing van de Hoge Raad over de veelbesproken vermogensrendementsheffing: onrechtmatig! Deze uitspraak betekent dat er spaarders en beleggers zijn met vermogen in box 3 die jarenlang te veel belasting hebben betaald. Nu zijn de plannen bekend voor de aanpassingen die vanaf 2025 ingaan. Wat staat er te gebeuren?

De vermogensrendementsheffing in box 3 gaat uit van een fictieve, veronderstelde verdeling van het vermogen. Hierdoor betaalden spaarders de afgelopen jaren relatief veel belasting, terwijl zij in werkelijkheid geen of bijna geen spaarrente kregen. Er is bezwaar gemaakt, in totaal door ruim 60.000 mensen, tegen deze fictieve vermogenstaks. Nu zij gelijk hebben gekregen via de Hoge Raad moet staatssecretaris Marnix van Rij van Fiscaliteit en Belastingdienst uitzoeken wat de opties zijn voor rechtsherstel. Het gaat hierbij om de jaren 2017 tot en met 2022.

Ook zijn er voorstellen gedaan voor hoe de box 3-heffing er vanaf 2025 uit moet komen te zien. Het rechtsherstel is een hoofdpijndossier en gaat de overheid miljarden kosten. Het uiteindelijke bedrag is afhankelijk van een aantal keuzes die de komende tijd tijdens de Kamerdebatten gemaakt gaan worden, maar ligt tussen de € 2,4 en € 11,7 miljard. Voor de jaren 2023 en 2024 komt er tijdelijke wetgeving.

Hoe worden spaarders en beleggers gecompenseerd?

Staatssecretaris Van Rij heeft in een brief naar het parlement twee varianten uitgewerkt voor het rechtsherstel: de spaarvariant en de forfaitaire variant. Bij de eerste variant, de spaarvariant worden mensen met spaargeld belast op basis van de actuele spaarrente, die de afgelopen jaren nul was. Bij beleggingen wordt uitgegaan van een meerjarig gemiddeld rendement, waarover wel belasting verschuldigd is.

Bij de tweede variant, de forfaitaire, gaat de belastingdienst per vermogenscategorie  uit van een gemiddeld rendement per jaar. Naast spaargeld wordt er ook gekeken naar de werkelijke verdeling van de overige bezittingen (aandelen, obligaties, onroerend goed en dergelijke), en daar wordt het gemiddelde rendement van de betreffende vermogenscategorie in dat jaar over berekend. Hierdoor sluit het forfaitaire rendement zo goed mogelijk aan bij de werkelijke rendementen in dat jaar.

Rechtsherstel voor iedereen?

De vraag die de Tweede Kamer beantwoord wil zien, is voor wie er straks allemaal rechtsherstel komt en voor wie niet. Eerder dit jaar is een motie aangenomen waarin het kabinet wordt oproepen om alle benadeelde spaarders tegemoet te komen, niet alleen de spaarders die bezwaar hebben aangetekend. Als daarvoor gekozen wordt, zijn de budgettaire gevolgen enorm.

Aanpassing box-3 stelsel vanaf 2025

Op Goede Vrijdag is ook de contourennota openbaar gemaakt voor de aanpassing van het box 3-systeem vanaf 2025. Daarbij is geopteerd voor een vermogensaanwasbelasting. . Dat houdt in dat naast inkomsten als rente, dividend en huur (verminderd met kosten), jaarlijks ook de gerealiseerde en ongerealiseerde waardemutaties belast worden (zoals koerswinst of -verlies bij effecten, of waardestijging of -daling van onroerend goed). Van Rij verwacht dat financiële instellingen vrij eenvoudig gegevens voor sparen en beleggen kunnen aanleveren. Voor onroerend goed ligt dat lastiger. Dat zal in eerste instantie nog via een fictief rendement belast worden en op later moment wordt pas overgegaan naar werkelijk gerealiseerd rendement. Ook het tarief voor de vermogensaanwasbelasting is nog onduidelijk. Van Rij heeft een aantal opties genoemd. Dit loopt uiteen van eenzelfde tarief voor iedereen (vlaktax) tot een tarief dat oploopt naarmate er meer vermogen is (progressief tarief).

Wat zijn de gevolgen?

In april en mei debatteert de Kamer over de voorstellen voor het rechtsherstel en de spoedwetgeving voor 2023 en 2024. In de voorjaarsbesluitvorming maakt het kabinet dan een definitieve keuze. Bij Evi van Lanschot houden we deze ontwikkelingen scherp in de gaten en houden u steeds op de hoogte.

Geschreven naar de stand van zaken op 19 april 2022