5 Psychologische valkuilen bij beleggen
Beleggers maken vaak onnodige kosten, zonder dat ze het zelf in de gaten hebben. Gevolg van onbewuste verkeerde beleggingsbeslissingen. Dat bleek uit een onderzoek van National Opinion Research Center van de Universiteit van Chicago en beleggingsfondsenbeoordelaar Morningstar. Met deze en andere inzichten kunt u uw voordeel doen.
De Amerikaanse onderzoekers vroegen 3.600 beleggers om $ 10.000 te beleggen. Ze hadden de keuze uit drie identieke indexfondsen op de Amerikaanse S&P 500-index die alleen in kosten van elkaar verschilden. De opdracht was simpel: alle drie de fondsen doen immers hetzelfde; de beursindex volgen. Om het hoogste rendement te behalen, hoeft de belegger dus alleen maar in het goedkoopste fonds te beleggen. Een moeilijke keuze voor beleggers, zo ontdekten de onderzoekers. Veel van hen kozen niet voor het goedkoopste fonds maar vielen terug op het beleggingsmantra van spreiden. Zij verdeelden de $ 10.000 over de drie fondsen, en raakten zo onnodig geld kwijt aan kosten.
Groot verschil in kosten
47% van de beleggers koos verstandig, dus voor het goedkoopste fonds. 14% van de deelnemers koos echter het fonds met de hoogste kosten. Een kostbare vergissing: de kosten die de drie indexfondsen uit het onderzoek in rekening brachten varieerden van 0,04% tot 0,40%. Het duurste fonds zou een belegger in twintig jaar ongeveer $ 1.300 aan vergoedingen kosten, het goedkoopste fonds slechts $ 134.
1. Duurkoop is duurkoop
Waarom kiezen beleggers toch voor het duurste fonds? Een boeiende vraag en behavioral finance probeert dit gedrag te verklaren. In deze tak van wetenschap komen psychologie en economie samen, in het onderzoek naar menselijke beslissingen in financiële zaken.
De inzichten verklaren ook het gedrag van de beleggers in de indexfondsen: wanneer mensen met lastige keuzes worden geconfronteerd, dan kiezen ze vaak voor de duurste optie vanuit het idee dat een hogere prijs voor hogere kwaliteit staat. Die aanname gaat bij beleggingsfondsen niet altijd op. Daarnaast zijn er ook andere typische eigenaardigheden zoals overmoed, een selectief geheugen, kuddegedrag en verliesaversie.
2. Overmoed
Overmoed is het vermogen van mensen om zichzelf verstandiger of bekwamer in te schatten dan het geval is. Vaak is die overmoed gebaseerd op een aantal successen waardoor de belegger minder kritisch wordt op zijn handelingen. Moedig zijn is natuurlijk op zichzelf geen slechte eigenschap, maar het wordt schadelijk als een belegger denkt de wijsheid in pacht te hebben.
3. Selectief geheugen
Overmoedig gedrag gaat vaak samen met een selectief geheugen. Mensen onthouden een pijnlijke gebeurtenis of ervaring uit het verleden niet graag. Helemaal niet als we die fout zelf hebben veroorzaakt. Bij beleggen is dat niet anders, we herinneren ons niet graag die beleggingsmiskleun, want dat tast ons zelfbeeld aan. We zullen ons het verleden selectief herinneren, zodat het aansluit bij onze behoeften en ons zelfbeeld intact laat. Aan die verkeerde beleggingsbeslissing denken we niet meer.
4. Kuddegedrag
Tegen de stroom in durven gaan is iets waar veel mensen moeite mee hebben. Het gebeurt regelmatig dat beleggers kiezen voor een belegging op basis van actueel nieuws of omdat andere beleggers er positief over zijn, zonder zich te verdiepen in het rendementspotentieel op de lange termijn.
Toch kan het bij beleggen voordeel opleveren om niet met de kudde mee te gaan. Laat de waan van de dag varen en kijk naar je beleggingen. Vraag uzelf af: waarom zou ik in dit beleggingsfonds moeten beleggen? Vind de mogelijke factoren die kunnen bijdragen aan een koersstijging van bijvoorbeeld het land of de sector waar het fonds in belegt.
En ook belangrijk: hoe is het fonds gespreid. Kijk ook naar de prestaties van het fonds tot nu toe. En de verwachtingen op lange termijn. Bedenk dat de huidige koers van een beleggingsfonds een momentopname is. Het komt regelmatig voor dat de analisten van een beleggingsfonds hun vertrouwen in een bedrijf in de portefeuille uitspreken, ook al is de koers gedaald. Bijvoorbeeld als andere beleggers hun aandelen verkopen na negatief nieuws over de onderneming zonder de langere termijn in de gaten te houden.
Bij de fondsen die Evi van Lanschot aanbiedt richten de analyse en selectie van beleggingen zich juist op de lange termijn verwachtingen.
5. Verliesaversie
Mensen ervaren de pijn van verlies sterker dan het genot van winst. Nobelprijswinaar Daniel Kahneman heeft dit verschijnsel, verliesaversie genoemd, uitvoerig onderzocht. Het blijkt dat een verlies ruim twee keer zo zwaar voelt als winst.
Het verlangen om financiële pijn te vermijden, kan ertoe leiden dat beleggers slecht presterende aandelen of beleggingsfondsen lang in hun portefeuille aanhouden, in de hoop dat de koers weer herstelt. Vaak hadden ze beter de verliesgevende belegging tijdig kunnen verkopen en hun verlies nemen. Het vrijgekomen geld kan dan worden belegd in een meer kansrijke belegging.
Psychologische valkuilen
Goed om er dus rekening mee te houden dat u uw financiële beslissingen vaak allesbehalve rationeel neemt. Dat inzicht is al waardevol. Houd bij uw beleggingsbeslissingen rekening met bovenstaande valkuilen.
En ken uzelf. Laat u zich bijvoorbeeld makkelijk leiden door uw emoties? Dan is het laten beheren uw beleggingen door een beleggingsprofessional misschien verstandig. Zo haalt u de emotie uit uw beleggingen, vermijd u kostbare fouten en wordt u vaak een betere belegger. Valkuilen bespreken? Onze beleggingsspecialisten staan voor u klaar.