Hoe zit het ook alweer?

In 2019 werd het Pensioenakkoord gesloten, waarin werd bepaald dat ons pensioenstelsel moest veranderen. Omdat we steeds ouder worden, moet ons pensioenpotje steeds langer mee. Het aantal gepensioneerden wordt steeds groter ten opzichte van het aantal werkenden waardoor de vorige regeling onbetaalbaar werd. Daarom is er een nieuw pensioenstelsel ontworpen en uitgewerkt tot een wet: de Wet Toekomst Pensioenen (WTP). Deze wet is nu goedgekeurd door de Eerste- en Tweede Kamer. Werkgevers en werknemers gaan nu afspraken maken. Zij kiezen samen de toekomstige pensioenregeling, beslissen hoe de overgang naar het nieuwe pensioenstelsel verloopt en hoe eventuele compensatie voor bepaalde leeftijdsgroepen eruitziet.

Wat zijn de belangrijkste wijzigingen door de Wet Toekomst Pensioenen?

1. Iedereen gaat pensioen opbouwen via een premieregeling. De pensioenpremie staat centraal en het percentage is voor alle leeftijden gelijk. Dat betekent dat binnen een pensioenregeling iedereen, jong en oud, bij hetzelfde salaris dezelfde pensioenpremie inlegt.
2. In het nieuwe stelsel betaalt u als deelnemer dus een vaste premie, maar pensioenfondsen doen niet langer een belofte over de hoogte van de uitkering. Omdat de premie belegd wordt, is de hoogte van de pensioenuitkering afhankelijk van de beleggingsresultaten. Kon een werknemer bij pensionering in het verleden nog rekenen op 70% van het laatstverdiende loon, inmiddels is dat niet meer haalbaar. Een deel van het beleggingsrisico verschuift – vooral in de flexibele regeling - naar de deelnemer. Voorheen werd pensioengeld ook belegd, maar waren de gevolgen daarvan minder zichtbaar voor de deelnemers.
3. Pensioen wordt meer individueel. Daarbij moeten de werkgevers- en werknemersorganisaties  en pensioenfondsen nu kiezen voor een van de volgende varianten: 
   • De solidaire premieregeling

     Hierbij is sprake van een uniform beleggingsbeleid waarbij deelnemers geen individuele keuzes kunnen maken. Er wordt belegd volgens het lifecycle-principe. Dit betekent dat het risico van de beleggingen wordt verlaagd naarmate uw pensioen dichterbij komt. U kunt daar zelf dus geen keuzes in maken. Ook zijn alle deelnemers samengevoegd in dezelfde pensioenpot, zowel tijdens de opbouw- als tijdens de uitkeringsperiode.

   • De flexibele premieregeling

     Dit is een meer persoonlijke pensioenpot per deelnemer. U kunt zelf keuzes maken voor de onderliggende beleggingen. U kunt bijvoorbeeld ervoor kiezen om af te wijken van het lifecycle-principe. De pot voor opbouwers en gepensioneerden is gescheiden. Op de pensioendatum kunt u ook kiezen voor een vast pensioen of juist doorbeleggen.

4. De pensioenuitvoerder belegt de pensioenpremie, houdt rekening met de verschillende risico’s en houdt voor deelnemers het persoonlijke pensioenvermogen bij.
5. Jongeren hebben de tijd om tegenvallende beleggingsresultaten op te vangen. Bij ouderen is dit minder het geval. Daarom wordt de beweeglijkheid van de verwachte uitkering minder groot als de pensioendatum nadert.
6. De relatie tussen hoeveel u inlegt (van het salaris) en de pensioenuitkering is duidelijker. Bij een opgaande economie kan de uitkering verhoogd worden, maar als het economisch minder goed gaat, kan er ook gekort worden.

Er wordt hard gewerkt aan de uitwerking van het nieuwe stelsel

Pensioenfondsen zijn al langere tijd druk bezig om de overstap naar het nieuwe stelsel in goede banen te leiden. Zij maken afspraken met hun uitvoeringsorganisaties, werken aan hun IT-systemen en beslissen met de sociale partners of ze kiezen voor een solidaire of een flexibele premieregeling. Ook moeten ze meer inzicht geven in hun beleggingskeuzes. Pensioenfondsen krijgen tot 1 januari 2028 de tijd om de nieuwe regeling in te zetten.

Transitieperiode 2023 – 1 januari 2028: huidige pensioenaanspraken “invaren”

Als per 1 januari 2028 de nieuwe pensioenregels gelden, mag vanaf dat moment alleen nog voor nieuw pensioen worden gespaard. Het is de bedoeling dat al het pensioenvermogen dat is opgebouwd, wordt omgezet naar het nieuwe stelsel. Dat heet invaren. Deze overgang vraagt veel rekenwerk. Het bestaande, collectieve pensioenvermogen moet evenwichtig verdeeld worden onder de individuele deelnemers. IT-systemen moeten aangepast worden en het beleggingsbeleid moet straks passen bij de risicohouding per leeftijdsgroep. Zo kan er bij jongeren meer beleggingsrisico worden genomen dan bij ouderen, die al sneller met pensioen gaan.

In de Wet Toekomst Pensioenen is ‘invaren’ de standaard. Maar pensioenfondsen kunnen ook besluiten om het fonds op te heffen en de pensioenrechten elders onder te brengen, ofwel het fonds te ‘liquideren’.

Volgens de Nederlandsche bank heeft meer dan de helft van de pensioenfondsen nog geen concrete verwachting voor het jaar van invaren. Voor de fondsen die dat al wel hebben, is het redelijk gespreid over de jaren 2024-2027. Geen enkel fonds verwacht in 2023 in te varen, dit heeft ook te maken met de behandeling van de wet die langer duurde dan verwacht.

Wat kunt u doen?

Als deelnemer aan een verplichte pensioenregeling is het vooral afwachten. Als uw pensioenfonds kiest voor een flexibele regeling, dan gaat u uiteindelijk een risicoprofiel kiezen. Hiermee geeft u aan hoeveel beleggingsrisico u bereid bent te lopen met uw pensioengeld.