Als u zelf vermogen wilt opbouwen als aanvulling op uw pensioen, dan kunt u ervoor kiezen om dat in box 1 of in box 3 te doen. Om in box 1 vermogen op te bouwen, heeft u een lijfrenterekening nodig.

Gewone spaar- en beleggingsrekeningen vallen in box 3. Beide mogelijkheden hebben hun eigen voordelen.

Belastingvoordeel: lijfrente in box 1

Met een lijfrenterekening kunt u fiscaal vriendelijk vermogen opbouwen. Een lijfrenterekening is een geblokkeerde rekening. U kunt dus niet vrij over dit vermogen beschikken. De stortingen op de lijfrenterekening kunt u onder voorwaarden fiscaal aftrekken in de aangifte inkomstenbelasting. Dat levert u minimaal ongeveer 37,0% tot 49,5% aan belastingvoordeel op over het bedrag dat u inlegt. Uw voordeel kan zelfs nog groter zijn vanwege de invloed op inkomensafhankelijke regelingen, zoals toeslagen en heffingskortingen. Door de lijfrentestortingen wordt uw toetsinkomen namelijk lager.

Daarnaast wordt uw opgebouwde pensioenvermogen op de lijfrenterekening niet belast in box 3 (vermogensrendementsheffing).

Uiterlijk 5 jaar na het bereiken van de AOW-leeftijd moet het bedrag op de lijfrenterekening worden gebruikt voor lijfrente-uitkeringen. Deze lijfrente-uitkeringen zijn belast in box 1. Voor AOW-gerechtigden geldt een lager box 1-tarief van 19,07% tot een inkomen van maximaal € 38.098 (cijfers 2024). Met een lijfrente kunt u dus mogelijk ook een tariefvoordeel behalen: aftrek tegen maximaal 49,5% en belast tegen minimaal 19,07%.

Bovendien geldt bij overlijden dat een lijfrente voor de verkrijger is vrijgesteld van erfbelasting. Komt bij overlijden de lijfrente toe aan de partner, dan wordt de waarde van de lijfrente wel voor de helft in mindering gebracht op de vrijstelling die de partner voor de erfbelasting heeft (2024: € 795.156). De erfgenamen moeten de lijfrente gebruiken voor de aankoop van een nabestaandenlijfrente, als de lijfrente-uitkeringen nog niet zijn ingegaan. Zijn de lijfrente-uitkeringen al wel ingegaan, dan worden de uitkeringen voortgezet ten behoeve van de erfgenamen.

Flexibiliteit en vrijheid: sparen of beleggen in box 3

Een andere mogelijkheid is dat u vermogen opbouwt via een gewone spaar- of beleggingsrekening. In tegenstelling tot een lijfrenterekening is dit vermogen vrij opneembaar. U kunt dus zelf bepalen hoeveel en wanneer u het vermogen gebruikt, bijvoorbeeld als aanvulling op het pensioen. Bovendien zijn de beleggingsmogelijkheden in box 3 doorgaans ruimer dan in box 1.

Gewone spaar- en beleggingsrekeningen worden in box 3 belast vanaf een vermogen van € 57.000 per persoon (€ 114.000 voor fiscale partners) in 2024. Voor de berekening van de box 3-heffing wordt in beginsel gerekend met forfaitaire rendementen in plaats van daadwerkelijk behaalde rendementen. Het forfaitaire rendement voor spaartegoeden in 2024 is nog niet bekend; in de voorlopige aanslag wordt uitgegaan van 1,04%. Voor beleggingen bedraagt het forfaitaire rendement 6,04% in 2024 en 5,88% in 2025.

Recent heeft de Hoge Raad een belangrijke uitspraak gedaan over box 3. De Hoge Raad heeft geoordeeld dat het werkelijk behaalde rendement leidend is voor box 3. Als het forfaitaire rendement dus hoger is dan het werkelijke rendement, dan moet in box 3 belasting worden geheven over het werkelijke rendement. Door de nieuwe uitspraak van de Hoge Raad is het afwachten hoe box 3 er de komende jaren uit komt te zien. Het voornemen was om vanaf 2027 in box 3 belasting te heffen over het daadwerkelijk behaalde rendement.

Tot slot

De keuze tussen vermogen opbouwen in box 1 of box 3 is een persoonlijke afweging. Een belangrijk voordeel van een lijfrente is het belastingvoordeel. Daar staat tegenover dat u aan de fiscale spelregels moet voldoen. Zo kunt u tussentijds niet bij het vermogen (geblokkeerde rekening) en moeten de lijfrente-uitkeringen aan bepaalde voorwaarden voldoen. Vindt u flexibiliteit en keuzevrijheid belangrijk? Dan kunt u wellicht beter vermogen opbouwen in box 3.

Overigens sluit de ene optie de andere niet uit. U kunt er ook voor kiezen om beide varianten te combineren. Een stukje belastingvoordeel en een stukje flexibiliteit. Best of both worlds?

Vragen of contact

Heeft u nog vragen? Onze specialisten staan voor u klaar. Wij geven geen (fiscaal) advies, neemt u hiervoor contact op met een (fiscaal) adviseur. Fiscale mogelijkheden en eventuele voordelen zijn afhankelijk van uw individuele omstandigheden en kunnen in de toekomst wijzigen. De fiscale behandeling is afhankelijk van individuele omstandigheden en kan in de toekomst veranderen.

Deze tekst is geschreven naar de stand van 10 juni 2024.