In de maand november besteden we in een serie blogs altijd aandacht aan het onderwerp ‘schenken’. Dit jaar gaan we in op verschillende valkuilen die zich bij schenken voor kunnen doen.

In de tweede blog van deze serie staat een bijzondere manier van schenken centraal: schenken onder schuldigerkenning, ook wel ’schenken op papier’ genoemd. Kenmerkend daarvoor is dat u toezegt een bedrag aan uw kind te schenken, maar het nog niet daadwerkelijk overboekt. U creëert daarmee een schuld aan uw kind en houdt op deze manier zelf de beschikking over het vermogen. Deze vorm kunt u kiezen als het vermogen vastzit in bijvoorbeeld onroerend goed, of als u het vermogen op latere leeftijd zelf misschien nog nodig hebt voor bijvoorbeeld de inkoop van zorg. Het belastingtarief voor schenkingen werkt met schijven. In de eerste schijf, voor schenkingen tot € 138.642 (2023) betaalt u 10% schenkbelasting, daarboven 20%. Schenkt u een bedrag dat volledig in de eerste schijf valt? Dan bespaart u dus 10% aan toekomstige erfbelasting als de toekomstige erfenis zo groot is dat hierover 20% verschuldigd is.

Notariële akte

In een notariële akte legt u vast dat u een bepaald bedrag aan uw kind schenkt. U blijft de schenking echter schuldig en uw kind krijgt een vordering op u. De vordering is pas opeisbaar bij uw overlijden. Als u een partner heeft, wordt de opeisbaarheid meestal uitgesteld tot na het overlijden van de langstlevende. Overigens bent u vrij om de schuld eerder geheel of gedeeltelijk af te lossen, bijvoorbeeld om uw kind in staat te stellen een woning te kopen of een studie te volgen of als er bij u vermogen vrijkomt uit verkoop van bijvoorbeeld onroerend goed. De (resterende) schuld komt bij uw overlijden in mindering op uw nalatenschap. Daar is dan geen erfbelasting meer over verschuldigd.

Let op: als de schuldigerkenning niet in een notariële akte is overeengekomen, dan vervalt die schuld bij uw overlijden en is alsnog erfbelasting verschuldigd.

Rente 6%

In de notariële akte legt u ook vast dat u minimaal 6% rente gaat betalen over de schuld. Deze rente moet u daadwerkelijk ieder jaar betalen en mag niet worden opgeteld bij de schuld. De jaarlijkse rentebetaling is vrij van schenkbelasting, en gezien de hoogte van 6% is dat een ‘gratis’ manier van vermogensoverheveling. Betaalt u de rente niet, dan moet uw kind bij uw overlijden alsnog erfbelasting betalen over de vordering. 

Maar de ‘papieren’ schuld en dus ook de rentebetaling kunnen fors oplopen, zeker als u in een schenkingsplan over meerdere jaren een schuldigerkenning doet. U doet er daarom verstandig aan hier in uw eigen financiële planning rekening mee te houden.

Box 3

Hoe pakt schenken op papier fiscaal uit nu de box 3-belasting in 2023 is aangepast? Uw kind krijgt een vordering op u en moet de waarde van die vordering opgeven als overige bezitting in box 3. Voor zover het box 3-vermogen de vrijstelling van € 57.000 (voor partners € 114.000) overstijgt, geldt daarvoor voor 2023 een forfaitair rendement van 6,17% en dat wordt belast tegen 32% (voor 2024 wordt dat een forfaitair rendement van 6,04% en een belastingtarief van 36%).

Voor u is de rente op de schuldigerkenning een aftrekpost in box 3, die u in mindering kunt brengen op uw forfaitaire rendement op uw bezittingen. U kunt de werkelijk betaalde rente van 6% niet in aftrek brengen, maar wel een forfaitaire rente die gekoppeld is aan de ontwikkeling van de hypotheekrente. Voor 2023 bedraagt die rente naar verwachting ongeveer 2,57%.

Op familieniveau is er dus een jaarlijks nadeel van 1,15% over het bedrag van de schuldigerkenning ((6,17% - 2,57%) x 32%). Dat jaarlijkse nadeel vermindert het eenmalige voordeel van de besparing van ongeveer 10% toekomstige erfbelasting over het bedrag van de schuldigerkenning.

Als uw kind nog minderjarig is, wordt het box 3-vermogen van het kind bij u belast. Dan krijgt u het vreemde effect dat u dus een bezitting moet bijtellen tegen 6,17% en maar een aftrek krijgt van 2,57% over de schuld. Dat nadeel van 1,15% komt volledig ten laste van u. In het Belastingplan 2024 is voorgesteld om onderlinge vorderingen en schulden tussen ouders en minderjarige kinderen in box 3 te defiscaliseren. Dit geldt met terugwerkende kracht tot 1 januari 2023. Daarmee wordt dat nadeel voor schuldigerkenningen aan minderjarige kinderen voorkomen.

Het is de bedoeling dat het box 3-systeem in 2027 wordt aangepast naar een heffing over het werkelijke rendement. Volgens het gepubliceerde consultatiewetsvoorstel mag de werkelijk betaalde rente in aftrek worden gebracht, zodat dat nadeel op familieniveau opgelost is.

Geschreven naar de stand van zaken op 9 november 2023.

Disclaimer

Dit artikel bevat alleen algemene informatie en geen persoonlijk advies. Wilt u persoonlijk advies, overleg dan met uw fiscaal adviseur of uw notaris wat de beste keuze voor u is.