Bewindvoerder benoemen in uw testament? 5 aandachtspunten

In sommige situaties is het verstandig of zelfs noodzakelijk om een vertrouwenspersoon te benoemen. Een vertrouwenspersoon kan (in de toekomst) bepaalde (financiële) zaken voor u of uw familieleden regelen. In welke situaties is dat belangrijk en waar moet u op letten?

In deze blog staat het benoemen van een bewindvoerder in uw testament centraal.

Als u (een groot) vermogen nalaat als u komt te overlijden, dan wilt u mogelijk de zeggenschap over uw erfenis nog niet overlaten aan uw kinderen. Als u niets regelt, dan hebben meerderjarige kinderen direct de zeggenschap over hun erfdeel. Bij minderjarige kinderen ligt de zeggenschap tot 18-jarige leeftijd bij de langstlevende ouder of eventuele voogd. Maar als uw kind 18 jaar wordt, dan heeft hij of zij direct zeggenschap over zijn of haar erfdeel. Als u dat liever niet wilt, kunt u ervoor kiezen om de zeggenschap pas op latere leeftijd aan uw kind te geven. In uw testament benoemt u dan een bewindvoerder. Zeker bij grotere vermogens kan dit belangrijk zijn. Maar wie benoemt u en tot welke leeftijd laat u het bewind gelden?

Vijf aandachtspunten voor het benoemen van een bewindvoerder:

1. Wie benoemt u tot bewindvoerder?

U kunt een persoon* of een rechtspersoon benoemen. Voor de erfenis aan eigen kinderen wordt meestal de langstlevende ouder als bewindvoerder aangewezen. Voor de erfenis aan kleinkinderen zijn dit de ouder(s) van het kleinkind. Als vervangend of opvolgend bewindvoerder wordt vaak een ander familielid aangewezen. Maar een goede vriend of zakenpartner kan ook. Kiest u een persoon, dan is het belangrijk om iemand te kiezen die u vertrouwt en die de juiste expertise  heeft. Ook moet deze persoon voldoende tijd hebben voor de bewindvoering. Soms wordt er in de privé-omgeving geen geschikte partij gevonden of wordt er bewust voor een rechtspersoon of organisatie gekozen. Naast notarissen zijn er ook andere professionele partijen in de markt, zoals family offices, die kunnen optreden als bewindvoerder.

Na uw overlijden vraagt de notaris aan de door u benoemde bewindvoerder of hij ook daadwerkelijk bewindvoerder wil zijn. De betreffende persoon mag weigeren. In de notariële verklaring van erfrecht wordt de bewindvoerder vermeld.

2. Meerdere bewindvoerders

U mag meerdere bewindvoerders benoemen. U kunt bijvoorbeeld een bewindvoerder aanstellen die zich bezighoudt met uw onderneming en een andere bewindvoerder speciaal voor privébezittingen. In de praktijk zien we vaak maar één bewindvoerder. Ook is het mogelijk om in uw testament een opvolgend bewindvoerder op te nemen. Als de persoon die u benoemt zijn functie niet aanvaardt of deze niet kan uitoefenen, dan is er in uw testament al geregeld wie dan de bewindvoerder wordt. Is er niet in de opvolging voorzien, dan stelt de rechter een bewindvoerder aan.

3. Bevoegdheden van de bewindvoerder

De hoofdtaak van de bewindvoerder is het beheren van het geërfde vermogen dat onder bewind is gesteld. De bewindvoerder moet daarbij de belangen behartigen van degene voor wie het bewind is ingesteld. De taken kunnen in een testament nog verder zijn uitgebreid. De bewindvoerder legt jaarlijks en aan het einde van zijn bewind rekening en verantwoording af. Dit doet hij aan de rechthebbende en aan degenen voor wie het bewind wordt gevoerd, tenzij in het testament een andere regeling is opgenomen. Als de bewindvoerder zijn werk niet goed doet, dan kan hij aansprakelijk gesteld worden door de rechthebbende (bijvoorbeeld uw kind of een andere erfgenaam).

4. Beloning bewindvoerder

Op grond van de wet is de beloning van de bewindvoerder 1% van het vermogen dat onder bewind staat. U mag in uw testament een afwijkende beloning opnemen. Dat kan ook een totaalbedrag of een uurloon zijn. U kunt ook opnemen dat er geen beloning is voor de bewindvoerder. Let op: de bewindvoerder moet de beloning in box 1 van de inkomstenbelasting opgeven als inkomsten uit overige arbeid. Dit is anders als er een bewindvoerder is benoemd die dit beroepsmatig doet. Dan is er sprake van winst uit onderneming in de inkomstenbelasting of in de vennootschapsbelasting.

5. Einde van de bewindvoering

In het testament wordt meestal een datum genoemd waarop de bewindvoering eindigt. In de praktijk is dit gekoppeld aan de leeftijd van het kind. Voor kwetsbare personen wordt aan het bewind meestal geen eindleeftijd gekoppeld. Uw kind heeft de mogelijkheid om vijf jaar na uw overlijden de rechter te verzoeken het bewind te laten vervallen. Bijvoorbeeld  als hij of zij vindt zelf capabel genoeg te zijn om over het vermogen te beschikken. Als de rechter dit ook vindt en het bewind is ingesteld in het belang van het kind zelf, dan vervalt het bewind. Soms is het bewind juist ingesteld in het belang van een ander dan het kind. Bijvoorbeeld als een stiefouder het vruchtgebruik heeft van het erfdeel van het kind. In dat geval eindigt het bewind als dit belang vervallen is. Het kan ook vervallen als de rechthebbende en de persoon in wiens belang het bewind is ingesteld, samen aan de bewindvoerder vragen het bewind op te heffen.

Dit is de tweede blog in een serie over het benoemen van vertrouwenspersonen. In de eerste blog behandelen we het benoemen van een executeur in uw testament. De derde blog gaat over het benoemen van een voogd en in de laatste blog leest u over het benoemen van een gevolmachtigde in uw levenstestament. Deze blogs volgen binnenkort.

* Een bewindvoerder moet een handelingsbekwaam persoon zijn. Hij moet dus meerderjarig zijn en mag niet onder curatele staan.

Geschreven naar de stand van zaken op 7 maart 2023.