Hoe werkt een schenking op papier?

In de maand november besteedt Evi van Lanschot in een aantal blogs aandacht aan het onderwerp ‘schenken’. Dit keer staat het thema ‘schenken met behoud van zeggenschap’ centraal. 

Schenken met behoud van zeggenschap: schenking op papier

Een bijzondere manier om te schenken met behoud van zeggenschap is de schenking onder schuldigerkenning ofwel ‘schenken op papier’. Hierbij boekt u geen vermogen over naar uw kind of kleinkind, maar u creëert een schuld. Zo houdt u zelf de beschikking over het vermogen.

U kunt hiervoor kiezen als het vermogen bijvoorbeeld in onroerend goed zit, of als u het vermogen op latere leeftijd zelf nodig heeft bijvoorbeeld voor zorg. Evi heeft de vijf belangrijkste punten bij ‘schenken op papier’ voor u op een rijtje gezet.

1. Notariële akte

In een notariële akte legt u vast dat u een bepaald bedrag aan uw kind of kleinkind schenkt. U blijft deze schenking echter schuldig en uw kind of kleinkind krijgt een vordering op u. De vordering is pas opeisbaar bij uw overlijden. Als u een partner heeft, wordt de opeisbaarheid meestal uitgesteld naar het overlijden van de langstlevende.

Overigens bent u vrij om de schuld eerder geheel of gedeeltelijk af te lossen, bijvoorbeeld als u uw kind of kleinkind wilt helpen om een woning te kopen of een studie te volgen. Of als er bij u vermogen vrijkomt uit verkoop van bijvoorbeeld onroerend goed. Deze resterende schuld komt bij uw overlijden in mindering op uw nalatenschap. Daar is dan geen erfbelasting meer over verschuldigd. Let op: als de schuldigerkenning niet in een notariële akte is overeengekomen, dan vervalt die schuld bij uw overlijden en moet uw kind of kleinkind alsnog erfbelasting betalen.

2. Rente 6%

In de notariële akte legt u ook vast dat u minimaal 6% rente gaat betalen over de schuld. Deze rente moet u ook daadwerkelijk ieder jaar betalen en mag u niet optellen bij de schuld. De jaarlijkse rentebetaling is vrij van schenkbelasting, en gezien de hoogte van 6% is dat een ‘gratis’ manier van vermogensoverheveling. Betaalt u de rente niet, dan moet uw kind of kleinkind bij uw overlijden alsnog erfbelasting betalen over de vordering.

De ‘papieren’ schuld en dus ook de rentebetaling kunnen echter fors oplopen, zeker als u in een schenkingsplan over meer jaren een schuldigerkenning doet. Het is verstandig om hier in uw eigen financiële planning rekening mee te houden.

3. Schenking vrij van recht

Aangezien u met een papieren schenking wel degelijk schenkt, is ook schenkbelasting verschuldigd als de schenking meer bedraagt dan de vrijstelling. Omdat uw kind of kleinkind geen geld in handen krijgt, maar alleen een vordering op u, wordt meestal afgesproken dat de schenkbelasting voor uw rekening komt. U schenkt dan ‘vrij van recht’ en daarover betaalt u weer schenkbelasting.

Voorbeeld
Stel u doet een schuldigerkenning van € 100.000 aan uw kind. Als we de vrijstelling even buiten beschouwing laten, zou uw kind hier € 10.000 (10%) schenkbelasting over moeten betalen. U neemt dit bedrag nu voor uw rekening, zodat dit ook weer een schenking is etc. Per saldo moet u dan € 11.111 schenkbelasting betalen.

4. Box 3

Hoe pakt schenken op papier fiscaal uit? Uw kind of kleinkind krijgt een vordering op u en moet de waarde van die vordering opgeven als bezitting in box 3. Zolang uw kind of kleinkind minderjarig is, wordt dat bij een van de ouders aangegeven. Afhankelijk van de hoogte van het overige box 3-vermogen is uw kind of kleinkind maximaal 1,76% box 3-heffing verschuldigd. Dit kunnen ze betalen uit de 6% rente die u jaarlijks betaalt.

De schuld aan uw kind brengt u in mindering op uw box 3-vermogen. Afhankelijk van uw overig box 3-vermogen is de besparing dan maximaal 1,76%. Let op: heeft u geen box 3-vermogen? Dan levert dat geen besparing op terwijl uw kind of kleinkind wel belasting betaalt.

5. Ook zeggenschap over rentebetaling houden?

Uw minderjarige kind of kleinkind kan niet zelfstandig beschikken over de 6% rente die u betaalt. Dat verandert zodra het 18 jaar wordt. Om te voorkomen dat het dan de beschikking over de rente krijgt, zien we in de praktijk soms dat de schuldigerkenning direct bij het begin in een Stichting Administratiekantoor (STAK) ondergebracht wordt. U betaalt de rente dan aan de STAK. Uw kind of kleinkind krijgt van de STAK certificaten die het economisch belang van de schuldigerkenning vertegenwoordigen.

U vormt samen met uw vertrouwenspersonen het bestuur van de STAK en beslist of er rente op de certificaten wordt uitgekeerd. Omdat aan de schenking voorwaarden zijn verbonden, moet u wel toestemming aan de kantonrechter vragen als uw kind of kleinkind minderjarig is. In de praktijk blijkt dat de toestemming niet altijd wordt verkregen.

Meer weten?

Wilt u vermogen overdragen naar de volgende generatie of heeft u vragen over schenken aan kinderen of schenken aan kleinkinderen? Doe de schenkentool en zie in vijf stappen welke schenkingsmogelijkheden passen in uw financiële situatie.

Evi van Lanschot biedt geen oplossing voor schenken op papier. U kunt hiervoor eventueel terecht bij Van Lanschot. Om in aanmerking te komen voor Van Lanschot dient u minimaal € 500.000 aan eigen vermogen direct te beleggen.